DAT LOBBYEN VAN NEELIE KROES VOOR UBER KON NEDERLAND FLINK WAT CENTJES GAAN KOSTEN

Het ICIJ, een internationale onderzoeksgroep, kreeg dankzij een intern lek toegang tot tienduizenden documenten van Uber. De ‘disruptor’ heeft persoonlijk bij premier Rutte om gunsten gebedeld en die gekregen, allemaal dankzij voormalig eurocommissaris Neelie Kroes. Die stond op de loonlijst bij Uber, ook binnen de afkoelperiode die voor eurocommissarissen geldt. Ze bemoeide zich zelfs met een onderzoek van de Amsterdamse politie naar Uber. Rutte gaf verder advies aan oprichter Travis Kalanick om wat ‘aaibaarder’ over te komen. Een en ander is onder meer te lezen bij Trouw en Tijd.be.

Nu heeft Nederland er voor gekozen om Uber fiscaal onderdak te bieden. Dat blijkt uit openbare informatie in jaarrekeningen. Ik weet niet in welke mate de persoonlijke lobby van Kalanick heeft bijgedragen aan het fiscale welkom in Nederland, dat moet nog blijken. Ook kan (nog) niet hard gemaakt worden wat de invloed is geweest op de persoonlijke lobby van Kroes bij Rutte. Wel weten we dat Rutte zeer ver gaat in het behagen van bedrijven met in de regel niet meer dan een brievenbusbedrijf in Amsterdam. Die zouden ons gouden bergen opleveren en dat betekent dat de Nederlandse regering van mening is dat die bedrijven actief geholpen moeten worden. In 2013 ging Rutte bijvoorbeeld persoonlijk naar het Kremlin in Moskou, om de lokale wapendealer Rostec naar de Zuidas te lokken. Een jaar later verloor Nederland bijna tweehonderd landgenoten in de ramp met MH17. Ook het Nederlandse OM legt de schuld bij Rusland en Rostec, leverancier van de raket.

Daar kwamen Kamervragen over. Rutte weigerde die te beantwoorden, omdat een onderzoek, op verzoek van de Kamer, iets was dat hij de directeur van Rostec ‘niet zou willen aandoen’. In de nasleep van MH17 was het belangrijker om de brievenbusbedrijven te beschermen, dan de Kamer in te lichten. Rutte beloofde dat vertrouwelijk te doen maar dat heeft hij simpelweg nagelaten. Bij de discussie met de Kamer bleek dat de fiscus een ‘Advanced Pricing Agreement’ (APA) met bedrijven sluit. Een buitenlands bedrijf kan dan de winsten naar Nederland overboeken en hier een gunstige deal krijgen met de fiscus. Bij internationale bedrijven is het vaak onduidelijk waar er belasting betaalt moet worden. Een APA is bedoeld om helderheid te verschaffen, maar internationale bedrijven met nauwelijks activiteiten in Nederland kunnen er ook om vragen.

Uber is zo’n bedrijf. In Nederland kun je met Uber rijden, maar over het totale concern bekeken zal de omzet uit Nederland maar matig zijn. Als een groot deel van de internationale inkomsten dan wel door Nederland lopen, dan is dat omdat Nederland als doorvoerhaven wordt gebruikt. Dat is uit een paar zaken af te leiden. Ten eerste gebruikt Uber, een Amerikaans beursgenoteerd bedrijf, in Nederland een MKB-constructie, namelijk de commanditaire vennootschap of CV. Fiscaal niet handig, maar je kunt wel geheim houden wie er een belang in de CV heeft. Lokale tandartsen gebruiken de CV, maar een Amerikaanse beursgenoteerde disruptor ook. Alleen met een goede APA heeft zoiets zin.

Nu wordt het een beetje ingewikkeld. Bedrijven kunnen een ‘deferred tax asset’ opbouwen, een DTA. Dat zit zo. Normaal gesproken maak je winst en daar betaal je belasting over. Als je verlies maakt, krijg je in principe geld terug van de fiscus. Bedrijven die vennootschapsbelasting betalen kunnen een verlies in het ene jaar gebruiken om in een ander jaar belasting af te trekken. Als je een tijd verlies hebt gemaakt is dat vervelend, maar je hebt wel een potje (de DTA) om latere belastingaanslagen te voorkomen.

Als we naar de jaarrekening van Uber kijken, dan lijkt het bedrijf fiscaal neutraal te zijn: het hoeft nauwelijks belasting te betalen. Dat is deels het geval. Sommige jaren waren bijzonder slecht, startups hebben dat nu eenmaal en lobbyen bij Neelie Kroes kost ook geld. Dan zijn er zo veel verliezen dat niet valt in te zien hoe die op korte termijn verrekend kunnen worden met toekomstige winsten.

Het Amerikaanse tarief voor de vennootschapsbelasting is 21 procent. Het bedrag dat Uber betaalt, is heel anders. Het verschil wordt uitgelegd in deze ‘reconciliatie’, zo heet dat. Het blijkt dat Uber in 2019 aan ‘entity restructuring’ deed. Dezelfde winsten uit dezelfde ritten werden via een ander land doorgeboekt, enkel om fiscale redenen. Drie maal raden welk land dat was.


Uber verwacht 1,5 miljard dollar aan belastingcredits te kunnen gebruiken. Dat is de omvang van de DTA. Samengevat: als je 100 winst maakt, betaal je als Amerikaans bedrijf 21 belasting. Maak je 100 verlies, dan mag je 21 in een potje doen, te verrekenen met latere winsten. Maar die moeten er dan wel binnen afzienbare tijd komen. Als dat waarschijnlijk niet het geval is, moet er iets worden afgeboekt van die 21. Dat is een ‘allowance’. Al met al heeft Uber een DTA, rekeninghoudend met de ‘allowance’, van 1,5 miljard. Dat is een flinke stijging in een enkel jaar. Het blijkt dat er een zeker land een fiscale wijziging was, waardoor dit Amerikaanse bedrijf een veel hogere DTA mocht opnemen. Over welk land hebben we het?

Nederland. Enkel een kleine verhoging van de VPB in Nederland, een land dat een klein deel van de operationele winst van Uber vertegenwoordigt, zorgt er al voor dat de DTA van het hele concern stijgt. Dan kan het niet anders dan dat een significant deel van de internationale winsten door Nederland lopen. Iemand heeft zijn stinkende best gedaan om Uber in fiscale zin naar Nederland te halen. Vervelend alleen dat Uber vervolgens allemaal verliezen gaan maken, want die krijgt Nederland dan ook op het bordje.

Het is vakantie, maar eigenlijk zou een Kamerlid moeten vragen of Nederland een specifieke deal met Uber heeft gesloten. Nederlandse wijzigingen in de VPB hebben een onevenredig grote impact op het hele bedrijf, dus een onevenredig groot deel van die DTA (een belastingkorting) heeft betrekking op Nederland. Leuk hoor, zo’n VVD die tot het Kremlin aan toe bedrijven naar Nederland haalt om hier belasting te ontwijken. Maar op deze manier kost het alleen maar geld, misschien wel een paar honderd miljoen euro. Mag Neelie niet gewoon met pensioen?

Mijn werk mogelijk maken? Kijk op BackMe en borrel inhoudelijk mee.