DE VOLGENDE CRISIS

Hoe staat de financiële sector er tien jaar na de val van Lehman Brothers voor? Niet zo goed. Het is makkelijk om te stellen dat er 'ooit wel weer een nieuwe klap komt' maar dat is inderdaad makkelijk. Het gaat binnenkort vast ook wel weer een keer regenen.

Morgen regent het
Maar met die kredietcrisis is meer aan hand en Griekenland is de kanarie in de kolenmijn. De kredietcrisis begon in 2008, toen Lehman Brothers op 15 september het faillissement moest aanvragen. Daarna volgden de Europese banken en eind 2009 begonnen we ons af te vragen of, behalve Amerikaanse banken, Europese landen niet net zo vol met schuld zaten. Zo rolden we van de ene crisis in de andere.

Zwaar verboden
Veel politici geven door die chronologie de Amerikanen de schuld van de Europese crisis ('het een volgde op het ander') maar dat is onzinnig. De Amerikaanse crisis was de aanleiding, de laatste druppel die de emmer deed overlopen, maar niet de oorzaak. Zuid-Europa was al veel langer bezig om zichzelf op ongezonde wijze vol te zuigen met schuld.

Griekenland kreeg eind 2002 euro, tegen alle regels in. Banken dachten dat de andere eurolanden Griekenland wel zouden helpen, als het een kredietcrisis kreeg. Dat is zwaar verboden, maar dat is de deelname aan de euro zelf ook. Daarom konden de Grieken ongezond veel schulden maken, vooral om uit landen als Duitsland en Nederland te importeren.

Economie gekrompen
Het gevolg is dat we de euro in verband brengen met welvaart, want het ging goed, totdat Lehman Brothers roet in het eten gooide. Dat is een verkeerde analyse. Het ging toen economisch goed, omdat Griekenland tijdelijk op de pof kon leven. De externe schuld (dus van alle burgers, bedrijven, banken en de overheid samen) aan het buitenland steeg van € 163 miljard in 2003 naar € 439 miljard zeven jaar. Een totaal onhoudbare situatie, die om welke reden dan ook wel zou stoppen.

Staan we er nu dan beter voor? Dan moeten we ons afvragen hoe deze statistiek nu is. En sinds 2010, ondanks alle pijnlijke bezuinigen en politiek gekibbel is er niets verbeterd. Als een schuld van € 400 miljard in 2010 voor problemen zorgt, dan geldt dat nu ook, aangezien de economie van het land sindsdien gekrompen is.

Geen opties meer
Statistieken van andere landen maar vooral banken zien er niet veel beter uit. Het klopt dat er om de zoveel tijd een nieuwe crisis aankomt, maar als het nu gebeurt zitten we nog met alle rommel van de vorige. Daarom gaat het deze keer veel meer pijn doen. 'Even' de rente verlagen of 'tijdelijk' een opkoopprogramma door de ECB laten uitvoeren is bijvoorbeeld geen optie.

Dat is iets om over na te denken. Kijk hier naar de presentatie over dit onderwerp bij Bitcoin Wednesday, op het hoofdkantoor van ABN Amro.