ECONOMISCHE HORRORCIJFERS VAN HET IMF ZIJN WAARSCHIJNLIJK NOG VEEL TE OPTIMISTISCH
Maar waarschijnlijk zijn de aannames die ten grondslag liggen aan het rapport veel te optimistisch. Daar zijn twee redenen voor. Ten eerste rekent het IMF met een herstel van de economie dat het effect van Corona in een jaar compleet compenseert. U krijgt hetzelfde inkomen, alleen ietsje later maar per saldo is er geen economisch litteken. Ten tweede zijn de prognoses met betrekking tot werkloosheid, naast veel te grof, nu al achterhaald.
Het vorige WEO is van januari 2020 en negeert de effecten van Corona volledig. Toen verwachtte het IMF nog dat de economie elk jaar met een groei van drie procent zou voortkabbelen. Hoofdeconoom Gita Gopinath van het IMF noemt dat het schatten van economische gebeurtenissen altijd een precair proces is en in dit soort turbulente tijden helemaal. Dat is het IMF ook niet aan te rekenen. Wel is het waarschijnlijk verstandig om er rekening mee te houden dat het getoonde scenario van April 2020 later ook wordt bijgesteld, in negatieve zin dus. Let wel, het IMF denkt dat de economie van Nederland in 2020 met 7,5 procent zal dalen, het dubbele van de schade van de kredietcrisis. Ter vergelijking zijn de cijfers van de VS ingevoegd. De cijfers tot en met 2018 zijn historisch, daarna is er sprake van een schatting.
Het IMF rekent met data van tot en met ongeveer begin april. Wie voor 200 landen een scenario wil schetsen met betrekking tot acht economische variabelen krijgt te maken met vertraging, dat is logisch. Dankzij de Amerikaanse FED hebben we echter beschikking over economische data die wel op weekbasis aangeleverd kunnen worden, namelijk de wekelijkse WW-uitkeringen. Waarom is niet duidelijk maar de FED van St. Louis kan deze data wel per week verschaffen, maar DNB of CBS voor Nederland niet.
Het economisch model van het IMF geeft acht schattingen en de groei van het GDP en de werkloosheid horen daarbij. Geschat wordt dat de werkloosheid in de VS van 3,5 naar tien procent in 2020 groeit, om daarna hard te dalen. In Nederland zal de werkloosheid van ruim drie procent toenemen tot ruim zeven procent, om binnen twaalf maanden weer te dalen tot het niveau van 2017: exact vijf procent, tot drie cijfers achter de komma nauwkeurig! Wat betreft economische groei volgt Nederland de VS wel op de voet, maar de werkloosheid in de polder blijft wonderwel steken op de helft van het Amerikaanse niveau. Dat heeft vooral te maken met definities. In Nederland is een ZZP’er die twaalf uur tegen minimumloon in een schijnconstructie werkt en diep in de armoede zit, een ‘zelfstandig ondernemer’. In de VS krijg je dan gewoon een uitkering. Volgens de definitie kan de werkloosheid dus laag blijven, in termen van menselijk leed is de werkelijkheid hier veel ernstiger dan de cijfers doen vermoeden. De Amerikaanse cijfers zijn realistischer, want ook in Nederland verliezen dezelfde mensen door de lockdown hun baan.
Uit de cijfers over de wekelijks WW-aanvragen blijkt dat 16,8 miljoen Amerikaanse werkenden hun baan hebben verloren, op een beroepsbevolking van 164 miljoen en een bestaande (frictie)werkloosheid van 3,5 procent. De Amerikaanse werkloosheid zit daarmee al bijna op de veertien procent. Dat deze dit jaar niet verder zal oplopen dan tien procent is dus een veel te optimistische aanname van het IMF. Waarschijnlijk wordt het veel erger, maar dat weten we morgen. Waarom is dat zo?
Wie goed naar de cijfers van de FED kijkt, ziet dat die van vorige week niet aansluiten bij die van een week daarvoor. Er is een verschil van 219 duizend. Kennelijk ontdekte het Amerikaanse UWV dat ze 219 duizend aanvragen extra hadden behandeld, zodat de cijfers met terugwerkende kracht werden aangepast. De officiële grafiek laat dus een lichte daling zien. In de voorlaatste week bedroeg het aantal aanvragen 6,867 miljoen, de week erna ging het om 6,606 miljoen. Dat verklaart de lichte, zichtbare daling (de rode lijn hieronder). Als we er rekening mee houden dat het bij de initiële cijfers echter om 6,648 miljoen aanvragen in de voorlaatste week ging, dan is de daling minder dan een procent. Dat zou op een soort constipatie kunnen wijzen, waarbij 6,6 miljoen het absolute maximum aan aanvragen is dat er in een week behandeld kan worden.
In dat scenario is het goed mogelijk dat nog tien of twintig miljoen Amerikanen door de lockdown hun baan hebben verloren. Daar lijkt het helaas wel op, omdat uit berichten van Amerikaanse nieuwssites blijkt dat mensen de grootste moeite hebben om met het loket in contact te komen. In dat geval zal er deze week nog een keer een cijfer van 6,6 miljoen aanvragen volgen en misschien volgende week wel weer. Dan praten we over een werkloosheid van meer dan twintig procent, ook in Nederland. In dat geval is er sprake van een crisis van Weimar-achtige proporties en blijft het niet bij de cijfers van het IMF, die op zich al schrikbarend waren. Misschien is het verstandig dat we ons hier gaandeweg mentaal op voorbereiden.
Foto: U.S. Information Agency. (08/01/1953 - 03/27/1978) - 'Unemployed men queued outside a depression soup kitchen opened in Chicago by Al Capone'